Ο κινηματογράφος έχει καταφέρει εδώ και καιρό να μην απεικονίζει τον αθλητισμό ως απλά μια μπάλα, αθλητικά παπούτσια και χρονόμετρο. Στην οθόνη δεν είναι παιχνίδι, αλλά ένας δρόμος, όχι μόνο το σκορ, αλλά το πέρασμα, όχι το αποτέλεσμα, αλλά η εσωτερική μεταμόρφωση. Η κορυφαία ταινία για τον αθλητισμό ενώνει πολυδιάστατες ιστορίες: βιογραφίες πρωταθλητών, ψυχολογικά δράματα, κάθαρση ομάδων και μοναχικών. Οι αριθμοί των εισπράξεων, οι κριτικές, τα βραβεία φεστιβάλ – όλα δείχνουν ότι ο αθλητικός κινηματογράφος είναι εδώ και καιρό στην πρώτη λίγα του μεγάλου κινηματογράφου.
1. «Πολεμιστής» (2011): η πυγμαχία δεν τελειώνει χωρίς ρινγκ
Η ιστορία των αδελφών που χωρίστηκαν από το παρελθόν και ενώθηκαν στο κλουβί του οκτάγωνου. Ο Τομ Χάρντι και ο Τζοέλ Έντγκερτον υποδύονται πρώην μαχητές που συναντιούνται σε τουρνουά MMA. Ο σκηνοθέτης Γκέβιν Ο’Κόνορ δημιουργεί όχι απλώς ένα δράμα, αλλά ένα κινηματογραφικό «μπουκέτο», στο οποίο ο θεατής χτυπιέται μαζί με τους ήρωες. Στοίχημα: προϋπολογισμός 5 εκατ. δολαρίων έναντι εισπράξεων 24 εκατ. δολαρίων, κριτική βαθμολογία – 84% στο Rotten Tomatoes. Το κίνητρο δεν είναι το τελικό χτύπημα, αλλά αυτό που προηγείται: ο πόνος, η προπόνηση, ο εσωτερικός αγώνας.
2. «Θαύμα» (2004): μια ιστορία χωρίς ρακέτες και κλισέ
Η ταινία ανασυνθέτει το είδος της αληθινής ιστορίας: η αμερικανική ομάδα χόκεϊ αντιμετωπίζει την Σοβιετική Ένωση στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1980. Ακούγεται σαν έκθεση, αλλά λειτουργεί σαν δράμα: η ένταση μεταξύ του προσωπικού και του συλλογικού, ο πάγος έναντι του πάθους, ο στόχος ψηλότερα από τα αστέρια στις ώμους. Η κορυφαία ταινία για τον αθλητισμό σπάνια περιλαμβάνει ταινίες όπου ο προπονητής (Κερτ Ράσελ στο ρόλο του Χερμπ Μπρουκς) γίνεται ο άξονας της πλοκής, όχι μια διακόσμηση. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες μετατρέπονται σε μεταφορά της νίκης επί της προορισμένης.
3. «Η Αόρατη Πλευρά» (2009): το ποδόσφαιρο ως κοινωνική σφαλιάρα
Οι κριτικοί περίμεναν ένα συγκινητικό φιλμ, αλλά έλαβαν μια ταινία που μπήκε στην κορυφαία λίστα των ταινιών για τον αθλητισμό λόγω της αληθινότητάς της. Η ιστορία του Μάικλ Οέρε – μελλοντικού παίκτη του NFL, που μεγάλωσε στα προάστια. Η υποστήριξη της υιοθετημένης οικογένειας, η προσαρμογή στο σχολείο, η άνοδος στους επαγγελματίες – όχι σενάριο, αλλά πραγματική βιογραφία. Η Σάντρα Μπούλοκ κέρδισε Όσκαρ, ενώ το έργο συγκέντρωσε 309 εκατ. δολάρια με προϋπολογισμό 29 εκατ. δολαρίων. Το αποτέλεσμα – σαν μετά το τελευταίο σφύριγμα: θέλεις να σηκωθείς και να αλλάξεις κάτι.
4. «Ο Άνθρωπος που Άλλαξε τα Πάντα» (2011): στατιστική εναντίον ενστικτών
Χωρίς μπάλα, αλλά με μέγιστη ακρίβεια στην παράδοση. Η ιστορία του Μπίλι Μπιν (Μπραντ Πιτ), διευθυντή μιας ομάδας μπέιζμπολ που εφάρμοσε αναλυτικά μοντέλα για την επιλογή των παικτών. Ο κορυφαίος κινηματογράφος για τον αθλητισμό σπάνια προσφέρει ιστορίες όπου στο γήπεδο εμφανίζονται τύποι, όχι αθλητές. Αλλά εδώ η μαθηματική προκαλεί μεγαλύτερη ένταση από τον τελικό αγώνα. Η ταινία δεν είναι για το αποτέλεσμα, αλλά για τη μέθοδο – και για το πώς η λογική αλλάζει το σύστημα, ακόμη κι αν η αντίσταση προέρχεται από μέσα.
5. «Ρόκι» (1976): από πού όλα ξεκίνησαν
Ο Σλάι με γκρι κοστούμι, με ένα μάτι που έχει χτυπηθεί και το χέρι σε γύψο. Η πόλη της Φιλαδέλφειας. Το τραγούδι «Gonna Fly Now». Το κορυφαίο φιλμ για τον αθλητισμό είναι αδιανόητο χωρίς το «Ρόκι», όπου υπάρχει λίγη τεχνική, αλλά μέγιστη πνοή. Προϋπολογισμός – 1 εκατ. δολάρια, εισπράξεις – 225 εκατ. δολάρια. Τρία «Όσκαρ» και 5 σίκουελ. Ο αρχέτυπος μαχητής, που έφερε τις αθλητικές ταινίες στο επίπεδο της προσωπικής φιλοσοφίας. Ο σκηνοθέτης Τζον Άβιλντσεν έκανε στοίχημα όχι στο νοκ άουτ, αλλά στον δρόμο – και δεν έχασε.
6. «Ντανγκάλ» (2016): το κορίτσι με το σπαθί και το χαρακτήρα
Η Βολλυγουντ σπάνια βρίσκεται στην κορυφαία λίστα των ταινιών για τον αθλητισμό, αλλά το «Dangal» ξεπερνά τα στερεότυπα. Πρόκειται για τον παλαιστή Μαχαβίρ Σινγκ, ο οποίος αντίθετα με τις παραδόσεις της Ινδίας διδάσκει τις κόρες του την πάλη. Οι γυρισματα – στο αχυρώνα, οι προπονήσεις – στα γόνατα, οι μάχες – στο χαλί και στα μυαλά. Η ταινία συγκέντρωσε 311 εκατ. δολάρια με προϋπολογισμό 10 εκατ. δολαρίων, γίνοντας την πιο επιτυχημένη στην ιστορία του ινδικού κινηματογράφου. Η κίνητρο δεν προέρχεται από βιβλία, αλλά από σκονισμένες αίθουσες και πραγματικές μάχες για το δικαίωμα να είσαι εσύ.
7. «Φορντ εναντίον Φεράρι» (2019): η ταχύτητα ως επιχείρημα
Ο σκηνοθέτης Τζέιμς Μάνγκολντ μεταφέρει το αίσθημα του αγώνα χωρίς CGI και κλισέ. Το 1966, Λε Μαν, ο Χένρι Φορντ II εναντίον του Έντζο Φεράρι. Ο Κρίστιαν Μπέιλ και ο Ματ Ντέιμον υποδύονται τον πιλότο Κεν Μάιλζ και τον μηχανικό Σέλμπι. Η κορυφαία ταινία για τον αθ
